Εισηγητής: Τάσος Χοβαρδάς (η διάλεξη έγινε την Τρίτη 4 Ιουλίου 2006)
Στη διάλεξη θα μας απασχολήσουν τρία ερωτήματα: (1) Ποιος είναι ο διαλεκτικός νατουραλισμός, (2) πώς το σύστημα παραδοχών του Μπούκτσιν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανατροπή της θέσης του ίδιου περί τριών φύσεων και (3) πώς η απεξάρτηση από τον νατουραλισμό του Μπούκτσιν απελευθερώνει τον ορθό λόγο που ο ίδιος επιδιώκει να πρεσβεύει. Δείτε την περίληψη...
1 comment:
Για την εισήγηση του Τάσου είχα κάνει κάποιες παρατηρήσεις μερικές μέρες πριν την παρουσίασή της, τις οποίες παραθέτω παρακάτω.
------------
Μπλιώνης Γ. Μερικές παρατηρήσεις κριτικής υποστήριξης του διαλεκτικού νατουραλισμού
Με αφορμή την περίληψη της διάλεξης του T. Χοβαρδά: Μια κριτική προσέγγιση του διαλεκτικού νατουραλισμού, και υποστηρικτικές αναφορές M. Bookchin – Ecology of Freedom (EF) και M. Bookchin – The Philosophy of Social Ecology (PSE).
Α) «O διαλεκτικός νατουραλισμός είναι νατουραλισμός επειδή αξιώνει αντικειμενικές θεμελιώσεις σε τρεις διαφορετικές φύσεις»
Παρατήρηση – οι τρεις φύσεις δεν είναι διαφορετικές ή ανεξάρτητες, αλλά αλληλεπικαλυπτόμενες και αλληλοκαθοριζόμενες, ενδεικτικές μια εξελικτικής πορείας.
Β) «Η απεξάρτηση από τον νατουραλισμό του Μπούκτσιν απελευθερώνει τον ορθό λόγο που ο ίδιος επιδιώκει να πρεσβεύει»
Παρατήρηση – Ο μπουκτσινικός νατουραλισμός είναι ένας ιδιότυπος νατουραλισμός, όπως και ο αντικειμενισμός του. Πολλοί θεωρούν ότι πρόκειται για έναν απλοϊκό και κλασσικό νατουραλισμό, τον οποίο αρκεί να επιτεθεί κανείς με τις γνωστές κατηγορίες περί αυθεντίας και εξουσίας. Βασική μέριμνα του Μ. είναι η αντίθεση σε υποκειμενικού τύπου φιλοσοφίες, τις οποίες θεωρεί επικίνδυνες. Αλλά επειδή γνωρίζει σαφώς τους κινδύνους που ενυπάρχουν και στις αντικειμενικές φιλοσοφίες, πατά με επιφύλαξη στη μεταχείριση του λόγου (αντικειμενική και διαλεκτική) που κάνουν οι Χορκχάϊμερ και Αντόρνο:
“…my views on nature are linked by a fairly unorthodox notion of reason. As Adorno and Horkhaimer have emphasized, reason was once perceived as an immanent feature of reality, indeed, as the organizing and motivating principle of the world. It was seen as an inherent force – as the logos – that imparted meaning and coherence to reality at all levels of existence. The modern world has abandoned this notion and reduced reason to rationalization, that is, to a mere technique for achieving practical ends. Logos, in effect, was simply turned into logic. This book tries to recover this notion of an immanent world reason, albeit without the archaic, quasi-theological trappings that render this notion untenable to a more knowledgable and secular society. In my view, reason exists in nature as the self-organizing attributes of substance; it is the latent subjectivity in the inorganic and organic levels of reality that reveal an inherent striving toward consciousness. In humanity, this subjectivity reveals itself as self-consciousness” (EF).
«Ποια είναι η σημασία της ελευθερίας του ανθρώπου, όταν θεωρείται δυνατός ένας αυθεντικός, αδιαμεσολάβητος τρόπος πρόσβασης σε θεμέλια αντικειμενικά;»
Παρατήρηση – Η σημασία της ελευθερίας του ανθρώπου έγκειται στην απελευθέρωσή του από όλα εκείνα τα στοιχεία που τον εμποδίζουν από την πλήρη αυτό-πραγμάτωση, η οποία θεωρείται και ως μια ενδογενής τάση της φύσης. Η διαδικασία αυτή δεν είναι ένας «αυθεντικός, αδιαμεσολάβητος τρόπος πρόσβασης» σε θεμέλια αντικειμενικά, θρησκευτικού τύπου. Ο Μ. προτείνει στοιχεία μιας αντικειμενικής φυσικής ηθικότητας (νομίζω με αρκετά καλά επιχειρήματα), όπως τα νομίζει ο ίδιος, αλλά πιστεύω ότι αυτά μπορούν να είναι στοιχεία διαπραγμάτευσης ώστε να επιβεβαιωθούν και να γίνουν αποδεκτά, σε μια σταδιακή πορεία προσωπικής και κοινωνικής αυτό-πραγμάτωσης.
«Αν αντλήσουμε από τη φύση, από οποιαδήποτε φύση έξω από την ανθρώπινη ιστορία, την ηθική θεμελίωση για την ανθρώπινη συμπεριφορά, τότε θεωρούμε ότι υπάρχει ένας αντικειμενικός τρόπος ανάγνωσης αυτής της θεμελίωσης. Αυτή η αντικειμενικότητα δεν μπορεί παρά να ανάγει πάντα σε μιας μορφής αυθεντία που θα εγγυηθεί την αντικειμενικότητα της ανάγνωσης. Με τον τρόπο αυτό, η θεμελίωση έξω από το πεδίο των ίδιων των ανθρώπινων αποφάσεων πάντα κρύβει στοιχεία εξουσίας. Για το λόγο αυτό ο διαλεκτικός νατουραλισμός είναι εγγενώς αντιφατικός ως σύστημα ιδεών».
Παρατήρηση – H θεμελίωση δεν γίνεται έξω από το πεδίο των ίδιων των ανθρώπινων αποφάσεων, αλλά αυτές θεωρούνται μέρος της φύσης και της τάσης της για αυτό-συνείδηση.
Post a Comment